Gia đình cãi cọ

Ông Trường Xuân nghe tiếng dưới nhà ồn ào thì thầm nghĩ: lại thằng Bi rồi... Và ông cười thầm một mình. Thằng bé con, thằng cún con, thằng Bi... Chắc nó đang giở trò cười nhạt, nhưng nó phải cười nhạt thì cả nhà mới vui... "Cười nhạt đi nào", thằng bé nhe hàm răng tám chiếc, và nó "cười nhạt", thế rồi cả nhà vỗ tay cười theo nó, như dàn đồng ca hòa theo cây gậy vàng của một nhạc trưởng bé tí hin.

Thằng Bi là cháu đích tôn của ông, nhưng là con của anh con trai thứ nhì. Anh con trai cả là kỹ sư, có biệt danh từ bé là anh Ba Ba, bây giờ đã nhớn tướng, phải thời xưa thì sắp lên lão, nhưng đến giờ vẫn chưa lập gia đình. Còn anh thứ ba biệt danh là Cún lớn, vì cái tật thích nuôi chó, vợ con cũng chưa có, Cún lớn có thể cho chó leo lên giường nằm ngay dưới chân mình. Và giời thương cho ông Trường Xuân một cô út, ông lấy hẳn một mảnh tên mình đặt cho con gái là Xuân Lan, nhưng vợ ông thì đoán ý, xem chừng ông còn nhăm nhe một Thu Cúc nữa, biết đâu...

Ông lắng nghe tiếng ồn dưới nhà. Tối nay hình như không phải mọi người đang cười vui với thằng Bi. Có tiếng gì ồn ào như cãi nhau, lạ lắm. Ông đang định gọi to xuống dưới nhà để can thiệp, thì chuông điện thoại reo. Ông Trường Xuân nhấc ống nghe. Nhưng ông không tài nào nghe nổi người trong máy nói gì. Một phần vì tai ông bắt đầu nghễnh ngãng, một phần vì đang có tiếng người quát tháo. Ông che tay vào miệng, bảo người đầu dây đằng kia:

- Chờ tôi tí nhé, để tôi dẹp loạn gia đình đã, năm phút nữa gọi lại nhé...

Rồi ông thò đầu ra cửa phòng mình, gọi vọng xuống nhà dưới:

- Quái đản... quái đản... gì thế chúng mày?

Không ai trả lời. Chỉ thấy loáng thoáng Con Lan... Con Lan... Một người nào đó quát to lên cho ông như để báo cáo tình hình: Con Lan lại nhắn không về ngủ nhà... Và im lặng. Ông thở dài, quay vào chờ người đầu dây đằng kia. Rồi chuông cũng reo. Ông nhấc ống nghe, chậm rãi, trang trọng. Chắc là bọn nó lại hỏi ý kiến... "Bọn nó" thật. Đầu dây đằng kia:

- Bác Xuân... Báo cáo bác, số báo đặc biệt đã ra...

- Ờ, giỏi lắm...

- Chúng em làm đúng như bác chỉ đạo.

- Tớ chỉ đạo cái mách gì!

- Không ạ, ý kiến bác vô cùng quan trọng. Chúng em đã ra đúng hẹn, theo đúng ý bác là cứ làm y như năm ngoái...

- Ờ, như thế là an toàn hả?

Rồi ông đặt máy xuống. Ông thở dài. Dạo này khi chỉ có một mình, ông hay thở dài. Rồi ông ngồi thừ ra một lúc. Rồi ông lục trong đống sổ tay ghi đều đặn bốn chục năm qua, nhặt bất chợt những trang ghi chép, và ngồi thưởng thức văn chương của chính mình...

Một thời nào đó... Ông đọc...

oOo

Ngôi nhà được dựng lên dần dần.

Nhà nằm cạnh cái ao to của một làng ven đô. Mái nhà lợp bằng những lớp cao su mỏng xẻ từ lốp ô tô. Vách là bùn trộn rơm. Nhân công là bạn bè, có một họa sĩ cả đời kêu đói, có một nhà thơ cả đời say chỉ một chén nhỏ cũng bằng người ta uống một hũ, thêm một nhân công là một anh nhà văn cả đời nghĩ không ra cách viết đúng với lòng mình... Chủ nhà cùng người vợ xăng xái nấu cơm thợ, gồm một nồi cơm to đùng và một nồi dưa chua nấu với cá, ăn kèm với rau ghém đựng trong một rổ xề. Thế rồi cũng xong cái nhà... Đêm đầu tiên chàng nằm cạnh vợ trên chiếc giường kê sát vách, ngay bên cạnh có tiếng cá quẫy mặt ao. Chàng nhỏm dậy, ghi vào sổ tay "...1960, ta đang nằm trên một chiếc thuyền bềnh bồng...".

Đến một hồi, ngôi nhà bị coi là không xứng đáng với tình hình mới, vì nhân khẩu của gia đình đã tăng thành sáu bảy mống, ngoài hai vợ chồng và một mẹ già còn có ba cậu con trai và một cô út, hoặc cũng có thể vì chủ nhân đã tiết kiệm được vài ba chục đồng, nên có thể nghĩ đến chuyện bành trướng. Ngôi nhà được kéo dài thêm một gian nữa về phía ao làng, chiếm lấy mảnh đất mười năm qua đã hào phóng cho bà con đổ rác, nay đã thành một vạt đất hoàn thổ. Vả chăng ngôi nhà cũng to tát gì! Vẫn cái mái kéo dài thêm và vẫn lợp lốp cao su xé mỏng, vẫn cái vách bên trong được kéo giãn chiều dài ra... Bữa cơm thợ cũng vẫn như xưa, thêm nồi ba ba nấu chuối, con ba ba đêm qua thằng con trai lớn đang học bài bên trong liếp, nghe tiếng tăm sủi, đã kịp bước ra nhảy xuống hụp lôi cu cậu lên. Đêm đầu tiên chàng lại nằm cạnh vợ trên chiếc giường kê sát vách, ngay bên cạnh vẫn là tiếng cá quẫy mặt ao. Chàng nhỏm dậy, tìm cuốn sổ tay mới, viết thêm ở một trang mới, "... 1970, ta vẫn đang nằm trên một chiếc thuyền bềnh bồng...".

Rồi lại đến hồi... Nó là cái nhà bây giờ. Tầng dưới tầng trên, mái bằng, mỗi tầng có hẳn ba gian, đủ cho các con hôm nay và mai sau. Chưa hết... Bây giờ ông Trường Xuân đã thành một nhà văn hóa có tên tuổi. Ba cuốn tiểu thuyết đã in, thì hai cuốn được giải thưởng. Lại còn vài ba bản thảo còn găm trong tủ. Cũng bõ cái công những ngày đêm vợ nằm một bên và cá quẫy dưới ao một bên.

oOo

Khi ở nhà dưới có tiếng rần rần thì ông Trường Xuân khó chịu. Bây giờ ắng lặng thì ông lại thấy bồn chồn trong ruột. Ông lò dò xuống thang gác. Dưới nhà, thấy vợ và hai đứa con trai ngồi im. Anh cả Ba Ba thì đọc sách. Anh Cún lớn thì ôm con chó ngồi thu lu trên chiếc ghế đệm bọc da. Ông hỏi mọi người:

- Sao không bật ti vi cho vui nhà?

Bà vợ ông phán lại:

- Hỏi thăm hỏi nom mà cứ như quát tháo ấy! Ngày mai đi bệnh viện khám cái tai đi. Nghễnh ngãng quá rồi ông lão ạ.

- Thế thằng Bi đâu?

- Lại quát!... Thằng Bi bố mẹ nó bế ra ngoài để ba mẹ con tôi còn cãi nhau.

- Sao không cãi nhau tiếp đi cho vui nhà?

- Cãi chán rồi! Con giai ông lại bỏ việc ạ!

- Không thích làm thì thôi, nghỉ nhà ít lâu, có việc lại đi làm.

- Nhưng ba năm đi làm thì ba lần không thích rồi ông lão ạ! Làm ở đâu cũng chóng chán...

Đó là hai vợ chồng ông Trường Xuân đang bàn đến chuyện của anh Cả, biệt danh Ba Ba. Bây giờ anh Cả ngồi đó, đọc sách một mình, chẳng nói chẳng rằng.

Ông Trường Xuân ghé mắt xem con trai đọc sách gì, rồi ông nói với anh ta, cố nhẹ giọng để khỏi bị phê phán là điếc hay quát tháo:

- Lần này lại bỏ việc vì chuyện gì hả con?

- Chuyện làm việc dưới quyền đứa ngu.

- Lần trước thì tham nhũng...

- Lần này thì ngu...

- Rồi con định làm gì?

- Làm gì cho nó bõ thì làm.

- Cũng phải quen dần với tham nhũng con ạ.

- Bố khuyên thêm con câu nữa đi, rồi bố lên gác mà ghi nhật ký.

- Bố chịu thua các con rồi...

Ông Trường Xuân nói rồi cười khơ khớ một mình. Ông có một tiếng cười đôn hậu, như chỉ để mình cười với mình, ngẫm nghĩ một mình, không cần chia sẻ với ai. Một tiếng cười không buồn không vui. Một tiếng cười như để đánh dấu chấm cho việc chợt ngộ ra điều gì đó cho riêng mình. Nhưng cả nhà ai ai cũng nói thằng Bi được di truyền tiếng cười của ông. Mọi người đặt tên là cười nhạt, nhạt thế nhưng lại làm cho mọi người vui.

Ông Trường Xuân nhìn kỹ một lần nữa xem anh Cả Ba Ba đọc gì. Mắt không có kính, chịu! Chỉ thấy tập giấy dày cộp. Ông đành hỏi con trai vậy:

- Con đang đọc gì thế?

Anh con trai úp tập giấy vào ngực, ngập ngừng một lát, rồi nói:

- Thơ con làm.

- Thơ?!

Ông Trường Xuân trợn tròn mắt. Hóa ra con trai cả của mình lại là người làm thơ! Mình quan liêu thật!

- Con định xuất bản à?

- Không, xuất bản làm gì. Làm thơ không phải để xuất bản.

- Ờ... có thể lắm... Nhưng thế thì làm sao bây giờ ta lại có thơ Đường mà đọc?

- Bọn thơ Đường nó làm thơ xong thì ghi lại như vẽ tranh. Chữ của nó đẹp như tranh. Đó là vô tình mà xuất bản.

- Thế bọn Tây?

- Tây nó có truyền thống làm thơ và phổ nhạc, đó là xuất bản mồm lối du ca.

- Đâu phải tất cả đều là nhạc sĩ...

- Thì khi đói quá đem bán thơ, và khi chết được bạn bè vợ con đem in lấy tiền trả nợ.

- Có thể lắm... Thế bố có nên in sách nữa không?

- Sao lại không? Tiểu thuyết của bố một nửa là ngọn lửa một nửa là lý lẽ. Cái đó thì cần phơi bày.

- Bố cảm ơn ý tưởng của con.

- Bảy mươi lăm tuổi bố mới biết nói cảm ơn chúng con à? Bố đẻ chúng con ra, bố điên điên khùng khùng chỉ thích viết văn, để chúng con ăn thiếu mặc rách, bố tưởng tự nhiên mà con thành thằng Ba Ba à? Không đói thì làm sao biết chỗ nào có tăm ba ba đang sủi? Rồi những bận bố sắp vào tù nữa... Bố còn nhớ không?

Nhà văn Trường Xuân lim dim mắt. Nếu bây giờ đang ở trên gác, ông sẽ mở ngay nhật ký để ghi lại những ý tưởng của con trai mình. Có thể ông còn bồi thêm những ý nghĩ của riêng ông nữa. Thế nhỉ? Làm thơ là lộn trái tấm lòng mình ra... Lộn cho ai coi? Chả cho ai hết. Cho riêng mình thôi. Chỉ cho riêng mình thôi... Anh Dần đã nói gì nhỉ? À, "mưa rơi không cần phiên dịch". Mình có quyền thêm không nhỉ? Mưa bay không cần biểu diễn. Tiếng gà trưa không cần dàn nhạc đệm... Và biết lấy gì minh họa cho những giọt nước mắt lặn vào trong lòng từng con người riêng rẽ?

Ông bỗng thấy thương anh chàng kỹ sư nhà mình. Đời nó rồi sẽ ra sao?

oOo

Đang mải nghĩ, ông Trường Xuân giật mình vì Cún lớn lẳng lặng đem đặt con chó vào lòng ông. Rồi anh ta ra mở chốt cửa, kéo toang hai cánh cửa và dang rộng hai cánh tay để đón thằng Bi. Bà nội định tranh bế thằng bé. Nó quẫy ra ôm chặt cổ chú Cún lớn. Bác cả Ba Ba vỗ hai tay vào nhau để thằng Bi chú ý, rồi ra lệnh:

- Cười nhạt nào!

Thằng bé quay ngoắt đầu đi, không chịu cười nhạt. Bác cả lệnh tiếp:

- Cười nhạt đi, Cún con!

Bà nội cũng tham gia vào trò chơi buổi tối của gia đình:

- Cười nhạt đi, Cún con! Cười nhạt đi rồi bà bế!

Ông nội đặt con chó của Cún lớn xuống sàn nhà, rồi cũng bắt chước bà nội:

- Cười nhạt đi, Cún con!

Thằng bé vẫn không chịu cười nhạt. Thế mới tức! Có phải cười nhạt là chuyện dễ đâu? Thế nhưng đến khi cả nhà đã chịu thua, thôi không ra lệnh nữa, nó lại nhe tám chiếc răng ra và cười rất nhạt "hơ hơ... hơ hơ...". Thế là cả nhà lại được dịp bò lăn ra thi nhau cười.

Trận cười kéo dài không lâu vì tiếng chuông điện thoại ngắt quãng.

Cún lớn nghe rồi thông báo:

- Con Xuân Lan...

Ông Trường Xuân ngắt lời Cún lớn:

- Em có tên đàng hoàng tử tế mà anh lại cứ gọi con nọ con kia... Gọi em là Xuân Lan!

- Vâng, con Xuân Lan...

- Em Xuân Lan - ông Trường Xuân ra lệnh.

- Gọi em cho tử tế, không lại cãi nhau ầm lên bây giờ - bà nội nhắc nhở.

- Vâng, thì em Xuân Lan, em gọi điện về đề nghị cả nhà cho nó dẫn bạn giai về chào gia đình và cho thằng ấy nghỉ nhờ nhà ta đêm nay...

Bây giờ thì dù có gọi đủ cả tên lẫn họ lẫn đệm lẫn húy thì cũng không sao ngăn nổi chiến tranh bùng phát. Lời lẽ như quánh lại trong ngôi nhà bê tông mái bằng xây trên nền cái ao xưa oạp oạp tiếng người vớt bèo về nuôi lợn và tiếng cá đớp nước téc téc. Mỗi người một lời chẳng ai nghe ai và ai thì cũng thấy chỉ có mình đúng.

Anh Hai, bố của thằng Bi:

- Cho chúng nó về, rồi đuổi thằng kia đi, giữ con này ở nhà...

Anh Cả Ba Ba:

- Mày là thằng dã man mang cái vỏ bọc văn minh.

Chú Cún lớn:

- Việc của chúng nó chứ việc của mình à?

Vợ anh Hai, mẹ cu Bi:

- Thì cứ để cô chú ấy về, xem người ngợm ra sao đã nào...

Thế là không ai chịu ai, mỗi người một ý, chẳng đâu vào đâu:

- Rồi ễnh bụng ra thì người ngợm ra sao cũng đành chịu à?

- Mình can thiệp sao nổi?!

- Không can thiệp, nhưng cũng phải xem nó người Hà Nội hay người nhà quê...

- Khối nhà quê còn hơn Hà Nội...

- Thanh niên bây giờ...

- Bây giờ cái gì?

Phải đợi nhà văn Trường Xuân lên tiếng thì cuộc tranh cãi mới đến hồi bỏ phiếu. Ông nhà văn giơ tay, để ra hiệu mọi người im lặng. Cả nhà chờ ông lên tiếng. Nhưng đúng lúc đó thằng Bi khóc thét lên. Ông nhà văn già nhảy chồm một cái đã tới bên chiếc máng, ở đó thằng Bi đang bò bốn chân bị con chó của chú Cún lớn nghi nó tới ăn tranh. Đúng tầm mõm nó, con chó hặc luôn vào má thằng Bi. Ông Trường Xuân ôm chặt thằng Bi vào lòng, xé vạt áo mình đắp vào chỗ má đang chảy máu, hệt như ngày xưa khi làm y tá đại đội ông cũng từng dùng vạt áo thay băng chùi máu cho bạn mình. Rồi ông dùng nước muối rửa má cho thằng cháu nội. Ông xem xét kỹ một hồi rồi nói làm cả nhà thở phào:

- Không có vết răng, nó chỉ hặc vào má thằng bé thôi...

- Hặc là gì hả bố?

- Hặc là hặc chứ là gì nữa...

- Bố là nhà văn, rồ chữ!

Ông Trường Xuân chỉ cười, ông không giận con cái nói hỗn bao giờ.

Đúng lúc ấy lại có tiếng chuông điện thoại reo.

Chú Cún lớn lại nghe điện. Rồi chú đặt máy xuống, hỏi cả nhà:

- Đố biết ai gọi nào?

- Lại con Lan hử?

Chú Cún lớn trịnh trọng:

- Em Xuân Lan con gái út xinh đẹp của nhà văn nổi tiếng Trường Xuân lại xin phép đêm nay không về. Báo cáo hết!

Ông Trường Xuân nói để giải tán cả nhà:

- Thằng Bi với con chó đã giải quyết xong vụ gia đình cãi cọ. Cả nhà đi ngủ thôi. Bố buồn ngủ lắm rồi. Ông thơm thằng Bi một cái, ông đi ngủ đây, hết đau chưa con?

Thằng Bi không nói gì, vì nó chưa biết nói, nó chỉ đáp lại ông nhà văn già nổi tiếng bằng tiếng cười nhạt "hơ hơ... hơ hơ... hơ hơ...".

Kỳ này nó "hơ hơ" những ba lần.

Thế mà chẳng ai còn bụng dạ nào cười theo nó nữa. Nhưng bây giờ thì gia đình hết cãi cọ thật!

oOo

Cho đến tối mai...